یک سطح هموار چسبیده به ساختمان در فضای باز را تصور کنید که می‌توانید به‌راحتی روی آن راه بروید، دور هم جمع شوید، بنشینید و… . چنین فضایی هر خانه‌ای را جذاب‌تر می‌کند. زیرا می‌تواند بین فضای بسته و باز خانه ارتباط برقرار کند و جریان زندگی را از درون ساختمان به داخل حیاط یا باغ گسترش دهد. در دنیای امروز معماری، دکینگ این نقش مهم را بر عهده دارد. در این مطلب، به شما می‌گوییم که دکینگ چیست، چه کاربردها و نقشی دارد، رایج‌ترین انواع آن کدام است و هریک از آن‌ها چه مزیت‌ها و معایبی دارند.
دکینـگ چیست؟
دکینگ (Decking) از واژۀ دک (Deck) به‌معنای عرشه گرفته شده است و به کفپوشی اطلاق می‌شود که برای ایجاد یک سطح صاف مانند ایوان یا تراس معمولاً در فضای باز ساختمان استفاده می‌شود. برای فهم بهتر آن، عرشۀ کشتی را تصور کنید؛ سطح همواری که زیر آن خالی است اما مانند کف طبقات ساختمان بارهای سنگین را تحمل می‌کند و در برابر رطوبت و ضربه بسیار مقاوم است. پس، سطح هموار ایجادشده توسط دکینـگ:
- می‌تواند مانند یک طبقه، وزن‌های سنگین را تحمل کند
- معمولا در فضای باز (و گاه نیم‌بسته و بسته) ساخته می‌شود
- اغلب از سطح زمین بالاتر است
- و معمولاً به یک ساختمان متصل است
ساخت دکینـگ هم عملکردی است و هم جذابیت زیبایی‌شناختی یک ملک را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. طراحان و مجریان دکینگ، با انتخاب‌های متعدد سبک نرده، الگوها، رنگ‌ها و پرداخت‌های متنوع و جذاب، طیف وسیعی از گزینه‌ها را ارائه می‌دهند.
کاربردهای دکینـگ چیست؟
دکینگ کاربردهای مختلفی دارد، اما معمولاً برای گسترش فضای زندگی از درون خانه به بیرون و به‌عنوان جایگزینی برای فضاهای سنگی مانند پاسیو طراحی می‌شود. این کف مقاوم، اغلب در نقش یک زیرساخت برای محوطه‌سازی، سهولت در رفت‌وآمد، بازی کودکان، دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه، استراحت و سرگرمی و چیدن مبلمان در بخش‌های زیر از فضای بیرونی عمل می‌کند:
- پیاده راه حیاط و باغ
- تراس
- بالکن
- ایوان
- روف گاردن
- آلاچیق
- اطراف استخر
همچنین، به دلیل مقاومت بالای دکینگ در برابر رطوبت، از آن در فضاهای مرطوب داخلی نیز استفاده می‌شود، از جمله:
- اطراف استخرهای سرپوشیده
- محوطه جکوزی
- سونا
- پاسیو
- حمام
انواع دکینـگ از نظر جنس
دکینگ را معمولاً به‌عنوان کف چوبی می‌شناسند اما امروز برای ساخت دکینـگ از مصالح مختلفی استفاده می‌شود؛ هم مصالح سنتی و طبیعی مانند چوب و هم جایگزین‌های مصنوعی مدرن مانند کامپوزیت. انتخاب مصالح با توجه به نیازهای منحصربه‌فرد هر پروژه، بودجه و اهداف زیبایی‌شناختی آن صورت می‌گیرد. در ادامه، رایج‌ترین انواع دکینـگ با توجه به مصالح به‌کاررفته در آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
دکینگ چوبی (Wood Decking)
چوب دارای ظرافتی جاودانه است و زیبایی طبیعی، دوام و تطبیق‌پذیری آن، دکینـگ چوبی خانه را به انتخابی مطلوب برای بسیاری از صاحبان خانه و طراحان تبدیل کرده است. رایج‌ترین انواع چوب که برای دکینـگ به کار می‌رود، عبارتند از:
- چوب نرم درختان سوزنی‌برگ مانند کاج، سدر و ماموت که به آن Softwood نیز گفته می‌شود.
- انواع چوب نرم تحت فشار (Pressure Treated Wood) مانند چوب کاج تحت فشار
- چوب سنگین و سخت درختان پهن‌برگ مانند ماهون و ساج که به آن Hardwood نیز گفته می‌شود.
- انواع چوب نرم و سخت فرآوری‌شده به روش ترمووود (Thermowood)
چوب تحت فشار، یکی از مقرون به صرفه‌ترین انتخاب‌ها برای دکینگ چوبی است. بدین ترتیب که چوب نرم را طی یک فرایند تحت فشار قرار می‌دهند تا در برابر حشرات، کپک و رطوبت مقاوم‌تر شود. البته، این نوع چوب نیاز به نگهداری دائمی دارد تا ظاهر ایده‌آلش را حفظ کند. لکه‌گیری، درزگیری، سنباده زدن، شست‌وشوی تحت فشار و… از جمله مراقبت‌هایی است که به طور منظم باید انجام دهید. با همۀ این نگهداری‌ها، این تخته‌ها با گذر زمان و قرار گرفتن در معرض شرایط جوی، آسیب می‌بینند و گاه می‌شکنند.
مقاله پیشنهادی : تفاوت های موزاییک پلیمری و معمولی یا پرسی
در حال حاضر، استفاده از چوب نرم و سخت فرآوری‌شده به روش ترمووود برای دکینـگ بسیار رایج شده است. ترموود ساخته‌شده از چوب‌های نرم مانند کاج به‌طور معمول برای محل‌های کم‌تردد مانند اطراف استخرها و سونا، مورد استفاده قرار می‌گیرد و از ترموود ساخته‌شده از سخت‌چوب‌ها به دلیل توان تحمل وزن‌های سنگین، در کفسازی مکان‌های پرتردد استفاده می‌شود.
دکینگ بامبو (Bamboo Decking)
دکینـگ بامبو از مصالحی بسیار بادوام ساخته می‌شود و از نظر زیبایی‌شناختی، پایداری، دوام، استحکام و کیفیت بسیار عالی است. بامبو نه‌تنها یک مصالح سازگار با محیط زیست است، بلکه در برابر پوسیدگی و آسیب حشرات نیز بسیار قوی و مقاوم است و همین ارزش خانۀ شما را افزایش می‌دهد.
برخلاف اکثر چوب‌های سخت مناسب برای دکینـگ (که قبل از برداشت باید ۵۰ سال یا بیشتر رشد کنند)، بامبو یک علف سریع رشد است که می‌توان آن را هر ۵ تا ۷ سال یک‌بار برداشت کرد. به دلیل این تجدیدپذیری سریع، بامبو یکی از سازگارترین و پایدارترین محصولات ساختمانی موجود در جهان است.
یکی از مزایای اصلی دکینگ چوب بامبو پایداری آن است. از آنجایی که تخته‌ها از نوارهای بامبوی اصلاح‌شدۀ حرارتی ساخته شده‌اند که تحت فشار بسیار بالا فشرده می‌شوند، بسیار پایدارند و به‌سختی دچار انقباض، تورم یا تغییر شکل می‌شوند.
دکینگ پلاستیکی (Plastic Decking)
اما از مصالح کاملاً طبیعی مانند چوب و بامبو که بگذریم، می‌رسیم به مصالح مصنوعی مدرن. دکینگ پلاستیکی ۳ دستۀ اصلی دارد:
- پلی وینیل کلراید (PVC)
- کامپوزیت
- پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
دکینگ پی وی سی (PVC Decking)
پلی وینیل کلراید یا PVC یک دکینـگ کاملاً مصنوعی، سبک و بادوام است. این مصالح، به دلیل مقاومتش در برابر تاب‌خوردگی و خردشدن، یکی از گزینه‌های محبوب در میان طراحان و مجریان دکینـگ است. ضمن اینکه، PVC در برابر پوسیدگی، کپک و هجوم حشرات نیز مقاومت خوبی دارد و عملاً نسبت به تعمیر و نگهداری بی‌نیاز است.
تخته‌های PVC ظاهر چوب طبیعی را تقلید می‌کنند و می‌توان آن‌ها را پس از استفاده بازیافت کرد. تقریباً هرآنچه دربارۀ تفاوت کفپوش و پارکت گفته‌ایم در مورد تفاوت دکینـگ پی وی سی و دکینگ چوبی نیز صادق است.
دکینگ HDPE (HDPE Decking)
دکینـگ پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) مشابه دکینـگ پی وی سی، ۱۰۰% پلاستیکی است. همچنین سعی می‌کند با تقلید رنگ و رگه‌های چوب، ظاهر و حس چوب طبیعی را القا کند، اما در فرایند تولیدش برخلاف دکینگ پی وی سی، مواد شیمیایی سمی تولید نمی‌کند.
دکینگ کامپوزیت (Composite Decking)
دکینگ کامپوزیت برخلاف دکینگ HDPE و پی وی سی، ۱۰۰% پلاستیکی نیست و از ترکیب چوب و پلاستیک ساخته شده است. شرکت‌های مجری دکینگ اغلب این مصالح را به دلیل دوام آن و همچنین شباهت ظاهرش با چوب طبیعی توصیه می‌کنند. دکینگ کامپوزیت در برابر پوسیدگی و موریانه مقاوم است و نسبت به سایر گزینه‌ها به نگهداری کمتری نیاز دارد. ضمن اینکه، حس حرکت با پای پرهنه بر روی آن، راحت‌تر از دکینگ‌های ۱۰۰% پلاستیکی است.
دکینگ فایبرگلاس (Fiberglass Decking)
فایبرگلاس یک گزینۀ مصنوعی است که در محیط‌هایی با دمای شدید بسیار خوب عمل می‌کند. هرچند، برای آب‌وهوای معتدل نیز گزینۀ خوبی محسوب می‌شود، زیرا بادوام است و در برابر رطوبت و حشرات مقاومت خوبی دارد.
دکینگ آلومینیومی (Aluminum Decking)
دکینگ آلومینیومی به دلیل دوام فوق‌العاده، ماهیت ضدآب و وزن سبک آن مشهور است. این نوع دکینگ هرچند ممکن است جذابیت‌های زیبایی‌شناختی گزینه‌های دیگر را نداشته باشد، در برابر رطوبت و شرایط جوی، پوسیدگی و حشرات مقاوم است. دکینگ آلومینیومی در برخی جاها مانند اطراف استخرها بسیار خوب عمل می‌کند و به دلیل مصنوعی بودنش، نیازی به نگهداری دائمی ندارد.
جمع بندی
تصمیم شما برای سرمایه‌گذاری در اجرای دکینگ یک تصمیم مهم است و قبل از انجام این کار، باید در مورد تمام گزینه‌های دردسترس تحقیق کنید. هرچند دکینگ چوبی همواره یکی از انتخاب‌های اصلی بوده است، اما اگر نمی‌خواهید یا نمی‌توانید زمان زیادی برای نگهداری دکینگ خود صرف کنید، گزینه‌های عالی دیگری همچون دکینگ بامبو نیز وجود دارد.