نمای ساختمان اعتبار آن ساختمان را نشان می‌دهد. یک معمار یا سازنده با طراحی مناسب به ساختمان خود هویت، اعتبار و شخصیت می‌دهد. طراحی نمای ساختمان باید نشان دهنده عملکرد و کاربری آن ساختمان باشد و مورد استفاده از آن را به بیننده القا کند. سلیقه شخصی کارفرما در بحث طراحی تاثیر زیادی دارد. این مورد در سطح گسترده شهری و نمای عمومی بدون در نظر گرفتن اصول زیبایی شناسی و بافت شهری میتواند یک نقطه ضعف باشد و باعث ناهمخوانی بافت شهری شود. بنابراین اعمال سلایق شخصی بدون در نظرگرفتن نمای محیط نه تنها به زیباتر شدن ساختمانها کمکی نمی کند بلکه باعث آشفتگی می‌شود. نمای ساختمان در یک شهر تاثیر مستقیم روی بدنه‌ی خیابان‌ها یا میدان‌هایی که در آن قرار گرفته است دارد.
انواع کاربری در طراحی نمای ساختمان
از انواع کاربری‌های یک ساختمان که در طراحی نمای آن تاثیرگذار است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- طراحی نمای مسکونی:
در طراحی نمای ساختمان مسکونی دست طراحان باز بوده و آنها می‌توانند از انواع سبک‌های موجود استفاده کنند. البته خوب است به این نکته توجه داشته باشید که اکثریت مردم به خصوص در ایران، طرفدار طراحی به سبک لوکس و کلاسیک هستند و به همین خاطر غالبا طراحان نما، ساختمان‌های مسکونی را در این سبک طراحی می‌کنند.
2- طراحی نمای تجاری:
یکی از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین طراحی‌ها، طراحی نمای تجاری است. در طراحی نمای تجاری شما باید به نکات بسیاری توجه داشته باشید. برای مثال یکی از عوامل مهم در طراحی این نما، جذابیت بصری چه در طرح و چه در رنگ است، تا بتواند باعث جلب توجه شود.
3- طراحی نمای اداری:
طراحی نمای ساختمان‌های اداری بسیار مشابه با ساختمان‌های مسکونی است، با این تفاوت که می‌توان آنها را به شکلی طراحی کرد تا متناسب با نوع کاربری آن بوده و در نگاه اول کاربری ساختمان برای هر بیننده‌ای مشخص شود. برای مثال می‌توان برای ساختمان‌هایی که در زمینه‌های آموزشی، بانک، پزشکی و غیره فعالیت دارند، طراحی نما با توجه به زمینه‌ی فعالیت آنها انجام داد.
4- طراحی نمای ویلا:
عموما طراحی نمای ویلایی مشابه طراحی نما ساختمان مسکونی بوده با این تفاوت که به خاطر ارتفاع کمتر ساختمان‌های ویلایی نسبت به آپارتمان‌ها، بهتر است از سبک‌های ساده‌تر مثل مینیمال یا مدرن استفاده کرد. یکی از نماهای مدرن، نمای سایدینگ از نوع Vinyl Siding طرح‌دار می‌باشد. جنس ساندینگ‌ها از PVC و مقاومت قابل قبولی در برابر شرایط آب و هوایی و از جمله نور خورشید دارد.
اصول کلی طراحی نمای ساختمان
قدم اول در طراحی نما این است که با ضوابط شهرداری به خوبی آشنا باشید تا در نهایت بتواند مجوز اجرا و تاییدیه‌های لازم را گرفته و طرح به مرحله اجرا برسد. در قدم دوم باید به محل پروژه رفته و موقعیت بنا را به طور کامل بسنجید. برای مثال موقعیت جغرافیایی یک بنا تاثیر مستقیمی در طراحی نما یک ساختمان و انتخاب متریال مورد مصرف برای اجرای آن دارد.
مقاله پیشنهادی : راهنمای انتخاب بهترین مصالح برای نمای ساختمان
در قدم سوم شما به عنوان یک مهندس طراح باید با کارفرما صحبت کنید و با سلیقه او آشنا شوید تا بدانید که طرح خود را در چه سبکی اجرا کنید. همچنین بهتر است تخمین حدودی از هزینه طراحی و اجرای نما در صورت آشنایی با قیمت روز متریال و دستمزد اجرای آن در اختیار کارفرما قرار دهید. اینکه از چه محصولی با چه کیفیتی در ساختمان استفاده شود یکی از ویژگی های یک طراح زبردست است. شما باید با محصولات موجود در بازار آشنا باشد و مزیت‌‌های هر کدام را بدانید.
انواع سبک های طراحی نمای ساختمان
همانطور که گفتیم آشنایی با انواع سبک‌های طراحی در اجرای نمای ساختمان یکی از مهمترین مراحل طراحی است. چرا که شما با تسلط بر این سبک‌ها می‌توانید خواسته کارفرما را به خوبی درک کرده و بهترین طرح را ارائه دهید. البته در طراحی نباید از توجه به نکات مهم اجرایی غافل شویم. برای مثال در نظر گرفتن درز انقطاع تا آخرین طبقات ساختمان الزامی است.
جهت آشنایی بیشتر با این سبک ها خوب است بدانید که هر یک از سبک های طراحی نمای ساختمان، ویژگی های مخصوص به خود را دارند. برای مثال در طرح نمای ساختمان رومی یا کلاسیک عموما از متریال های سنگی استفاده می شود. به همین دلیل است که از شکوه و جلال بیشتری به نسبت دیگر نماهای ساختمانی برخوردارند. در ادامه به بررسی ویژگی های انواع این سبک ها بیشتر می پردازیم.
1- طراحی نمای ساختمان به سبک کلاسیک
یکی از نماهایی که امروزه توجه زیادی را به سمت خود جلب کرده است، طراحی به سبک کلاسیک است. از مهمترین ویژگی‌های این سبک می‌توان به استفاده از ریزه‌کاری‌ها، جزئیات و المان‌های متعدد مثل ستون‌های بلند، پیش آمدگی‌ها، سردرهای باشکوه، قرنیزها و قوس‌های گرد و عریض اشاره کرد. برای مثال نما رومی یکی از چندین طرح قابل اجرا در این سبک است که اکثر ویژگی‌های ذکر شده در بالا را دارد. خوب است به این نکته نیز اشاره کنیم که برای اجرای نمای کلاسیک با نمای رومی عموما از متریالی مثل سنگ استفاده می‌شود تا بتوان شکوه و زیبایی خاص این سبک نما را به هر بیننده‌ای القا کند.
یکی از بهترین سنگ‌ها برای اجرای نما کلاسیک، سنگ تراورتن است، چر اکه با توجه به کیفیت بالا و تخلخل مناسب این سنگ، بعد از شاسی کشی ساختمان به راحتی با ملات پشتش درگیری مناسبی ایجاد کرده و در هر آب و هوایی از خود مقاومت خوبی نشان می‌دهد. با این سنگ‌ها جذابیت ظاهری، مقاومت و استحکام بالایی دارند، اما هزینه‌های بالای تهیه و اجرای این متریال افراد زیادی را از استفاده آن منصرف می‌کند. پس راه حل چیست؟ افرادی که تمایل به اجرای این سبک با هزینه کمتر دارند، چه باید بکنند؟
در پاسخ باید بگوییم که سیمان یکی از بهترین متریال‌هایی است که با هزینه مقرون به صرفه‌تر امکان استفاده به جای سنگ را در این سبک دارد. سیمان متریالی منعطف بوده که می‌توان آن را در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی اجرا کرد.
2- طراحی نمای ساختمان به سبک مدرن
از جمله سبک‌های پرکاربرد که امروزه در بین قشر جوان جامعه بسیار پرطرفدار بوده و در قالب طرح‌های ساده و طرح‌های پیچیده و با جزئیات زیاد نیز اجرا می‌شود، سبک مدرن است. طراحی نما به سبک مدرن در عین سادگی بسیار کاربردی بوده و در آن می‌توان از تکنولوژی‌های به روز دنیا مثل متریال‌های جدید یا نورپردازی‌های خاص استفاده کرد.
همچنین در این سبک از طراحی نما برعکس سبک کلاسیک، از سادگی پیروی کرده و از المان‌های زیادی استفاده نمی‌کنیم. یکی دیگر از جذابیت‌های این نما در این است که می‌توان از متریال‌های متنوعی برای اجرای این سبک استفاده کرد تا نماهای مختلفی مثل نمای شیشه‌ای، نمای کامپوزیت، نمای آجری یا نمای چوبی داشته باشیم.
3- طراحی نمای ساختمان به سبک مینیمال
اگر شما طرفدار سبک کلاسیک هستید ولی دل به سبک مدرن نیز باخته اید اصلاً نگران نباشید. سبک مینیمال یکی از سبک‌هایی است که هم ویژگی‌ها و خصوصیات سبک مدرن را دارد، هم ویژگی‌ها و خصوصیات سبک کلاسیک را، که همین امر موجب شده تا این سبک محبوبیت زیادی پیدا کند.
یکی از خصوصیات مهم در طراحی سبک مینیمال، استفاده از خطوط مستقیم و منحنی در آن است. که یادآور سبک کلاسیک بوده اما به طوری که از ریزه کاری‌ها و تزئینات متعدد همانند سبک کلاسیک جلوگیری شود. معمولاً طراحی این سبک تک رنگ و غالباً به رنگ سفید بوده و می‌توان از ترکیب چند متریال مثل آجر، چوب، سنگ و سیمان برای اجرای آن استفاده کرد.
نکات مهم در طراحی نمای ساختمانی
نکته‌ی مهمی که در خصوص اصول طراحی نمای ساختمان باید بدانیم این است که در طراحی نمای ساختمان معماری و به اصطلاح زبان ساختمان بسیار مهم است. هر نوع ساختمانی دارای استایل و ظاهر خاص خود می‌باشد. اگر بخواهیم یک مثال بزنیم می‌توان گفت که نمای ساختمان صنعتی با نمای ساختمان مسکونی فرق دارد. نمای ساختمان صنعتی متناسب با کاری که قرار است انجام شود طراحی می‌شود و نمای مسکونی متناسب با سلیقه‌ی شخصی طراحی می‌گردد. در گام بعدی می‌توان به انتخاب رنگ مناسب و جزئیات بیشتر نمای ساختمان توجه کرد. و ساختمانی متناسب با شرایط منطقه و باب میل مالک آن طراحی نمود.
در انتخاب رنگ مناسب با ساختمان می‌توان به قوانین شهرسازی و شرایط محیط نیز رجوع نمود تا در صورت انتخاب رنگ دلخواه با مشکلات شهرسازی مواجه نشویم. جزئیات ساختمان نیز بایستی متناسب با نوع و استایل ساختمانها در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در صورتی که ساختمان مد نظر ما یک هتل باشد طبیعتا یک نمای مرمر قدیم نمی‌تواند برای جذب مشتری مناسب باشد. در صورتی که همان نمای مرمر می تواند یک مسافرخانه را فوق العاده کند.
در خصوص اصول طراحی نمای ساختمان در نماهای مدرن توجه به نورپردازی نیز بسیار حائز اهمیت شده است. با توجه به وجود انواع نورپردازی‌ها در بازار استفاده از آنها میتواند در نوع خود موثر و مفید باشد. نورپردازی باعث می‌شود که نمای ساختمان فقط مربوط به صبح و موقع روشن هوا نباشد و در شب نیز دیده شود. نورپردازی‌های جذاب میتواند ساختمان را در کنار سایر ساختمانها متمایز کند. برای داشتن یک نمای جذاب در شب استفاده از نورپردازی بهترین انتخاب است. همچنین می‌توان گفت که نورپردازی میتواند نما را جذاب‌تر از حالت روز نماید و جلوه‌ی بهتری به ساختمان بدهد.
هزینه طراحی نمای ساختمان
میزان هزینه لازم برای اجرای نمای ساختمان؛ یکی از موارد مهم در اصول طراحی نمای ساختمان است. موارد مختلفی بر روی قیمت نمای ساختمان تاثیرگذار است. عواملی مانند: روش اجرای نمای ساختمان، سبک طراحی نما، متریال به کار رفته در نمای ساختمان، مساحت نمای ساختمان و زمان بر بودن اجرای نما بر قیمت طراحی و اجرای نمای ساختمان موثر است.
برای طراحی نما و ارائه آن به کارفرما از نرم افزارهای مختلفی می‌توان استفاده کرد. برخی از افراد علاوه بر طرح سه بعدی، از انیمیشن برای ارائه کار استفاده می‌کنند. در نتیجه این موارد هم بر روی قیمت طراحی تاثیر می‌گذارد. آشنایی طراح با تولیدکنندگان مصالح و متریال ساختمانی میتواند برگ برنده‌ای برای او باشد. و بتواند بهترین متریال را با کمترین قیمت و بهترین کیفیت به کارفرما یا مدیر پروژه معرفی نماید.
جمع بندی
طراحی نمای ساختمان آخرین موردی است که در طراحی به آن پرداخته می‌شود. حال آنکه فارغ از نوع کاربری ساختمان آنچه در اولین نگاه مورد توجه هر بیننده‌ایی قرار می‌گیرد نمای ساختمان است. اصول طراحی نمای ساختمان به ما میگوید که برای شرایط هر ساختمانی نیاز به یک نمای مختص آن می‌باشد. اولین چیزی که از ساختمان در ذهن به صورت تصویری شکل می‌گیرد نمای ساختمان است. وظایفی از قبیل رساندن نور، حرارت و صدا و نیز عایق بودن ساختمان در برابر موارد گفته شده نیز میتواند به نما ربط داشته باشد. یک معمار یا سازنده با طراحی مناسب به ساختمان خود هویت، اعتبار و شخصیت می‌دهد. بطور مثال نمای یک ساختمان تجاری باید با عملکرد ساختمان همخوانی داشته باشد، همچنین توجه به بافت محیط نیز دارای اهمیت می‌باشد.