ارگونومی دانش طراحی فضا است که با تناسب میان کاربران آن به کار گرفته می شود نه کسانی که با فضا متناسب می باشند. اغلب مردم گمان می کنند به کارگیری دانش ارگونومی تنها در طراحی صندلی و ماشین خلاصه می گردد، ولی کارایی آن بیشتر از این میزان می باشد. به بیانی ساده در تعریف ارگونومی می توان گفت که فاکتورهایی انسانی که اصلی ترین هدف آن جلوگیری از بروز مشکلات و حفظ سلامتی انسان ها است. اصل ارگونومی بسته به کاربردی که هر فضا دارد، متفاوت است. در این مطلب اصول طراحی آشپزخانه ارگونومیک را با هم بررسی می کنیم.
آشنایی با اصول آشپزخانه ارگونومیک
ارگونومی فاکتورهایی انسانی است که به محدودیت ها و قابیلت های های فیزیکی افراد می پردازد. همچنین با هدف بهینه ساختن تعامل انسان با سیستم، محیط و محصول آن را دنبال می کند. طراحی ارگونومی محیط کاری راحت و ایمنی متناسب با عامل های انسانی همچون سایز بدن، سرعت، نیرو و حواس پنجگانه مانع از به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل کمردرد، پادرد و… حین کار می گردد.
مثلث کار و اصل های آن
مثلث کار در دهه ۱۹۲۰ از نخستین فاکتورهای کاربردی در فضای آشپزخانه سکونتی طراحی گردید. که راهی مشخص میان تهیه غذا و فضای تمیز نمودن و فضای حفظ و نگهداری مواد غذایی به وجود آورد. این مثلث دارای این اصول است:
- هر پایه مثلثی طولی میان ۱/۲ -۲/۷ متر داشته باشد.
- هیچ یک از کابینت و یا لوازم نباید یکی از پایه های مثلث را قطع نماید.
- از طریق مثلث هیچ عبور و مرور کلی باید صورت نگیرد.
- اندازه طول هر سه پایه روی هم لازم است مابین ۴ – ۷/۹ متر باشد.
با به کار گرفتن فاکتورها و اصول ارگونومی به روش های مختلف می توانید آشپزخانه ای ارگونومی داشته باشید که به حفظ سلامتی شما کمک زیادی می کند. اما اصولی که برای داشتن آشپزخانه ای ارگونومیک باید رعایت نمایید:
برداشتن موانع از مسیر میان وسایل
مسیری مثلثی را میان اجاق گاز، سینک و یخچال مدنظر قرار دهید و آن را همیشه از موانع پاکسازی کنید تا آسان ترین دستیابی به هر یک از این فضاها موجود باشد. البته که مثلث ارگونومی از اصول طراحی نمی باشد, ولی روش مناسبی جهت طراحی محیطی کارآمد محسوب می شود. همچنین غیر از این لوازم امکان دارد شما از سایر لوازم مانند مایکروویو، ماشین ظرفشویی و … به صورت پشت سر هم در آشپزخانه بهره ببرید. می توانید جهت دسترسی آسان تر به آن ها از این اصل ها استفاده کنید. در بیانی کلی موانع را از سر راه دسترسی لوازم بردارید.
مقاله پیشنهادی : مزایای ورود نور خورشید در آشپزخانه
ایجاد فاصله ی مناسب میان لوازم و نیمکت ها
در صورتی که فاصله ی میان لوازم زیاد نباشد، فرد دچار حس بد اسیری و بی حوصلگی می کند. اندازه مناسب استاندارد برای میان محیط کار و نیمکت ها باید چیزی حد وسط ۱۰۵ – ۱۲۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود. در صورت تمایل می توانید این اندازه را تا ۱۴۰ سانتیمتر نیز بیشتر نمایید.
نچیدن ظرف ها در قسمت بالای ماشین ظرفشویی
ظرف ها را در کابینتی که از همه به ماشین ظرفشویی نزدیکتر می باشد، بچینید. با این کار می توانید ماشین ظرفشویی خود را به آسانی تخلیه نموده، سرعت بیشتری در حرکت خود داشته باشید. در نتیجه عضلات و ستون فقرات شما جهت انتقال و جابجایی ظرف ها کمتر فشار می بیند.
تنظیم بلندی صندلی آشپزخانه
بر حسب فاکتورهای استاندارد مورد تحقیق قرار گرفته، اگر صندلی تشما دارای ۹۰ سانتیمتر بلندی باشد, در ستون فقرات افراد بلند قد درد زیاد و جدی به وجود می آورد. پس بهتر است بلندی صندلی را ۹۵ – ۱۰۰ سانتیمتر تغییر داده و در صورت کوتاه قد بودن آن را بر روی اندازه ۸۵ سانتیمتر تغییر دهید. نکته ای که مهم است مد نظر داشته باشید این است که برای داشتن آشپزخانه ارگونومیک از صندلی های دارای قابلیت تنظیم ارتفاع بهره ببرید.
مقاله پیشنهادی : در دکوراسیون پذیرایی چه مواردی باید رعایت شود؟
نورپردازی اصولی و مناسب
نورپردازی یکی از اصول اساسی و مهم در هر طراحی و فضایی می باشد که در طراحی آشپزخانه ارگونومیک نیازمند توجه بشتری می باشد. هدف از یک نورپردازی مناسب یعنی موجود بودن نور به اندازه تا موقع کار افراد در آشپزخانه دید خوبی داشته و برای رویت بهتر خم نگردید. اگر کابینت ها و هود مانه رسیدن نور شده و از میزان دید می کاهند, می توانید از منابع نوری در همان مکان بهره ببرید.
تنظیم ارتفاع هود و کابینت با اندازه قد افراد
ممکن است فردی بلند قد و یا حتی متوسط قد هستید که بارها و یا حداقل یک مرتبه سرتان به دستگاه های دیواری همچون هود، کابینت و … برخورد نموده و درد زیادی را متحمل شده اید. دلیل آن مناسب نبودن فاصله ی میان هود و اجاق گاز و کابینتهای دیواری می باشد. طبق اصل ارگونومی لازم است فاصله میان هود و اجاق گاز ۷۰ – ۷۵ سانتیمتر باشد.
بهره بردن از کفپوش مناسب
با راه رفتن در آشپزخانه پاهای شما که یکی از اعضای مهم بدن شما است, کف آشپزخانه را لمس می نماید. با انتخاب و استفاده زا یک کفپوش نرم حس خوبی را برای پاهای خود در این برخورد رقم خواهید زد. در نتیجه پاهایتان متحمل فشار کمتری موقع راه رفتن و ایستادن می شود.
تطبیق شیر و سینک با فشار آب
در بسیاری از آشپزخانه ها به محض باز شدن شیر آب و برخورد با سینک؛ میزان زیادی از آن به طرف فرد پاشیده می شود که قطعا ناخوشایند است. تکرار این فرایند در طول روز موجب می شود تا رطوبت مستمری ایجاد و مشکلاتی برای سلامتی فرد یا افراد ایجاد کند. ارگونومی در این رابطه پیشنهاد می کند تا یا سینکی با عمق بیشتر را به کار ببرید و یا فشار آب را کاهش دهید.
امیدواریم با رعایت و به کارگیری موارد ذکر شده فضایی ارگونومیک در آشپزخانه خود ایجاد کرده و از مشکلات خود تا میزان زیادی بکاهید.